W dobie globalizacji normą jest, że niektóre podmioty korzystają z zagranicznego finansowania. Odsetki CIT mogą być zwolnione z podatku u źródła. Sprawdź, kto może skorzystać ze zwolnienia i jakie warunki trzeba spełnić.
Spis treści:
- Podatek u źródła a możliwość zwolnienia z CIT odsetek – podstawy prawne
- Warunki zwolnienia z CIT odsetek dla podmiotów powiązanych z UE
- Kto jest rzeczywistym właścicielem odsetek? Znaczenie dla zwolnienia podatkowego
- Okoliczności wyłączające prawo do zwolnienia z CIT odsetek
- Obowiązki polskiej spółki przy stosowaniu zwolnienia z CIT odsetek
- Przykłady zastosowania i odmowy zwolnienia z CIT odsetek
Najważniejsze informacje:
- Podatek u źródła pobierany jest od nierezydentów.
- Możliwość zwolnienia odsetek od podatku u źródła wynika z dyrektywy 2003/49/WE.
- Prawo do zwolnienia ma związek z ustaleniem rzeczywistego właściciela odsetek.
- Certyfikat rezydencji podatkowej może być niewystarczający do ustalenia rzeczywistego właściciela.
- Konsekwencją błędnego zastosowania zwolnienia będą odsetki podatkowe.
Podatek u źródła a możliwość zwolnienia z CIT odsetek – podstawy prawne
Podatnik, który nie ma siedziby lub zarządu na terytorium Polski, podlega obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów, które osiąga na terytorium naszego kraju. Zgodnie z art. 21 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych ma tutaj zastosowanie zryczałtowany podatek. Jego wysokość jest zależna od rodzaju przychodów i może wynosić 10 lub 20% wartości tych przychodów.
Taki podatek nazywany jest podatkiem u źródła. Jest też określany skrótem WHT, który pochodzi od angielskiego określenia withholding tax. Co ciekawe, regulacje dotyczące tego podatku znajdują się nie tylko w ustawie o CIT, ale również w ustawie o PIT. Jednak zwolnienie z CIT przewidziane jest wyłącznie dla osób prawnych.
Zgodnie z ustawą o CIT wypłacenie odsetek na rzecz spółki, która ma status nierezydenta, powoduje konieczność obliczenia i pobrania przez podmiot wypłacający takie odsetki podatku u źródła. Co istotne, w przepisach podatkowych przewidziano zwolnienie z CIT w przypadku odsetek, które są wypłacane na rzecz podmiotów powiązanych mających siedzibę w krajach należących do Unii Europejskiej. Jednak nie dzieje się to automatycznie, bo niezbędne jest spełnienie pewnych warunków.
Czytaj także: Grupy kapitałowe a roczne sprawozdanie finansowe – jak enova365 pomaga przy konsolidacji sprawozdań finansowych spółek?
Warunki zwolnienia z CIT odsetek dla podmiotów powiązanych z UE
W normalnej procedurze spółka z siedzibą w Polsce, która wypłaca odsetki na rzecz podmiotu, który nie jest polskim rezydentem podatkowym, powinna pobrać podatek u źródła w wysokości 20%. Taki podatek potrąca się z kwoty wypłaconych odsetek, a następnie wpłaca na rachunek właściwego urzędu skarbowego.
Natomiast w przypadku podmiotów powiązanych z państw UE zastosowanie ma dyrektywa Rady Unii Europejskiej nr 2003/49/WE z dnia 3 czerwca 2003 r. w sprawie wspólnego systemu opodatkowania stosowanego do odsetek oraz należności licencyjnych między powiązanymi spółkami różnych państw członkowskich. Została ona zaimplementowana do polskich przepisów podatkowych, czego odzwierciedleniem jest art. 21 ust. 3 ustawy o CIT. Zgodnie z tym przepisem, aby skorzystać ze zwolnienia, trzeba spełnić łącznie 4 warunki.
1. Pierwszy z warunków dotyczy podmiotu wypłacającego należności
Prawo określa tu dwa rodzaje podmiotów, które mają prawo do zwolnienia. Powinna to być spółka, która jest płatnikiem podatku dochodowego i ma siedzibę lub zarząd na terytorium Polski. Może to być także zagraniczny zakład spółki, który jest położony na terytorium Polski i jednocześnie podlega w państwie członkowskim UE opodatkowaniem podatkiem dochodowym od wszystkich dochodów bez względu na miejsce ich osiągania, o ile wypłacane przez ten zagraniczny zakład należności w postaci m.in. odsetek zaliczają się do kosztów uzyskania przychodu stosowanych do określania dochodów podlegających opodatkowaniu w Polsce.
2. Drugi z warunków dotyczy podmiotu uzyskującego przychody
Musi to być spółka, która podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od całości swoich dochodów bez względu na miejsce ich osiągania w innym niż Polska kraju członkowskim UE lub w państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG).
3. Trzeci warunek dotyczy powiązań pomiędzy spółkami
Dopuszczalne są dwie sytuacje. Spółka, która wypłaca należności, powinna posiadać bezpośrednio nie mniej niż 25% udziałów lub akcji w kapitale spółki, która uzyskuje przychody albo spółka, która uzyskuje przychody z tytułu wypłaconych odsetek, powinna posiadać bezpośrednio nie mniej niż 25% udziałów lub akcji w kapitale spółki, która te odsetki wypłaca.
4. Czwarty z warunków odnosi się do rzeczywistego właściciela należności
Musi to być spółka, podlegająca w innym niż Polska państwie członkowskim UE lub w innym kraju należącym do EOG opodatkowaniu podatkiem dochodowym od całości swoich dochodów bez względu na miejsce ich osiągania lub zagraniczny zakład takiej spółki, o ile dochód osiągnięty w następstwie uzyskania należności z odsetek podlega opodatkowaniu w tym kraju członkowskim UE, w którym ten zagraniczny zakład jest położony.
Kto jest rzeczywistym właścicielem odsetek? Znaczenie dla zwolnienia podatkowego
Jeśli chodzi o podatek CIT, to definicję rzeczywistego właściciela określa ustawa o CIT. Art. 4 pkt. 29 wskazuje 3 warunki, które muszą być łącznie spełnione przez podmiot, żeby można było mówić o właścicielu rzeczywistym.
- Po pierwsze, taki podmiot otrzymuje daną należność dla własnej korzyści, może samodzielnie decydować o jej przeznaczeniu oraz ponosi ryzyko ekonomiczne związane z utratą całości lub części takiej należności.
- Po drugie, podmiot ten nie jest pośrednikiem, przedstawicielem, powiernikiem albo innym podmiotem zobowiązanym do przekazania całości lub części należności innemu podmiotowi.
- Po trzecie, taki podmiot musi prowadzić rzeczywistą działalność gospodarczą w kraju siedziby, o ile należności uzyskiwane są w związku z taką działalnością. Przy ocenie, czy dany podmiot prowadzi rzeczywistą działalność gospodarczą, uwzględnia się skalę oraz charakter działalności prowadzonej przez ten podmiot w zakresie otrzymanej należności.
Przy ocenie, czy odsetki CIT trafiają do właściciela rzeczywistego należy mieć na uwadze czy taki podmiot ma rzeczywiste prawo do dysponowania dochodem z odsetek według własnego uznania, czy może jest to prawo jedynie w znaczeniu formalnym. W tym drugim przypadku, pomimo faktu, że dany podmiot płaci podatek CIT, to jednak odsetki CIT nie mogą skorzystać ze zwolnienia podatkowego, bo de facto nie działa on na własny rachunek.
Okoliczności wyłączające prawo do zwolnienia z CIT odsetek
W niektórych wypadkach podatnik nie będzie miał prawa do zwolnienia. Reguluje to ustawa o CIT. Podatek u źródła trzeba będzie zapłacić bez możliwości skorzystania z prawa do zwolnienia, jeśli działania prowadzące do uniknięcia tego podatku są sprzeczne z celem przepisów. Wynika to z art. 22c ustawy o CIT.
Przepis ten wskazuje, że organ podatkowy może odmówić prawa do zwolnienia wtedy, gdy głównym lub jednym z głównych celów dokonania transakcji lub innej czynności albo wielu transakcji lub innych czynności, było uniknięcie podatku, a sposób działania był sztuczny.
Tak samo będzie w przypadku gdy skorzystanie ze zwolnienia było w danych okolicznościach sprzeczne z przedmiotem lub celem tych przepisów. Taki zarzut najczęściej pojawia się w przypadku, gdy powiązania pomiędzy spółkami tworzą sztuczną strukturę, której jedynym lub głównym celem jest uniknięcie opodatkowania. Środkiem zaradczym może być ustalenie statusu rzeczywistego właściciela odsetek. Będzie to niezbędne do ustalenia, czy stworzona struktura nie jest sztuczna. Takie okoliczności wykluczają bowiem możliwość zastosowania zwolnienia podatkowego.
Obowiązki polskiej spółki przy stosowaniu zwolnienia z CIT odsetek
Mechanizm zwolnienia z CIT odsetek nie będzie miał zastosowania jeśli rzeczywistym właścicielem odsetek będzie spółka mająca do celów podatkowych siedzibę poza Unią Europejską. W takiej sytuacji zwolnienie z podatku u źródła polskiej spółki wypłacającej odsetki CIT, mogłoby prowadzić do tego, że takie odsetki nie byłyby skutecznie opodatkowane na terenie Unii Europejskiej, a to stałoby w sprzeczności z istotą przepisów zawartych w dyrektywie 2003/49/WE.
Ma tutaj zastosowanie zasada dochowania należytej staranności. Pojęcie to zdefiniowano w prawie cywilnym i oznacza staranność ogólnie wymaganą w stosunkach danego rodzaju. Wynika z tego, że to na podmiocie, który chce skorzystać ze zwolnienia opisanego w art. 21 ust. 3 ustawy o CIT, spoczywa obowiązek weryfikacji tego, czy podmiot uzyskujący przychody, czyli odbiorca odsetek, jest ich rzeczywistym właścicielem.
Co prawda w ustawie o CIT nie określono tego, co składa się na należytą staranność, której powinien dochować płatnik. Jednak w tym akcie prawnym wskazano, że przy ocenie czy zachowano należytą staranność, uwzględnia się nie tylko powiązania z podatnikiem, ale również charakter oraz skalę prowadzonej działalności.
Dodatkowo należy pamiętać, że wymaganie posiadania oświadczenia rzeczywistego właściciela w przypadku płatności nieprzekraczającej 2 mln zł wynika wprost z ustawy o CIT. Podatek u źródła jest nieodłącznie związany z faktem posiadania takiego oświadczenia. Konsekwencją jego braku mogą być nie tylko zaległości podatkowe, ale również odsetki podatkowe od takich zaległości.
Przykłady zastosowania i odmowy zwolnienia z CIT odsetek
Obowiązek weryfikacji statusu rzeczywistego właściciela odsetek wprowadzono, żeby zapobiegać zjawisku określonemu jako „treaty shopping”. Jest to nadużywanie prawa przez tworzenie, a następnie wykorzystywanie sztucznych podmiotów, które pośredniczą w przekazywaniu należności, a zarazem nie prowadzą rzeczywistej działalności gospodarczej. Ich celem jest osiągnięcie korzyści podatkowych poprzez zastosowanie ustawowych zwolnień z podatku u źródła lub umów o unikaniu podwójnego opodatkowania.
W związku z powyższym organy podatkowe odmawiają prawa do zwolnienia z podatku u źródła jeśli zastosowano właśnie takie konstrukcje. Jednak to niejedyny przykład odmowy zastosowania preferencji podatkowych. Zdarza się, że odmowa wynika z braków formalnych.
Było tak w przypadku sprawy, która skończyła się wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 15 lutego 2023 r. (sygnatura akt II FSK 1642/20). Polska spółka pozyskała finansowanie w postaci kredytu od konsorcjum banków słowackich. Na rzecz tych banków były wypłacane odsetki od kredytów, których wysokość przekroczyła w roku podatkowym 2 mln zł. Przy wypłacie odsetek spółka pobrała podatek u źródła z zastosowaniem stawki preferencyjnej wynikającej z umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania.
Spółka nie uzyskała pisemnego oświadczenia od konsorcjum banków, że odbiorca płatności jest rzeczywistym właścicielem wypłacanych należności. Z takim sposobem postępowania nie zgodził się Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, co wyraził w wydanej interpretacji indywidualnej. Z poglądem Dyrektora KIS na tę sprawę zgodził się zarówno Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi, jak i Naczelny Sąd Administracyjny.
Podsumowanie
Wypłata odsetek na rzecz zagranicznego podmiotu będzie wiązać się z obowiązkiem poboru podatku u źródła. Ustawa CIT przewiduje możliwość zwolnienia z tego podatku. Trzeba jednak spełnić wymagania przewidziane w ustawie.
enova365 sprawdzi się nie tylko przy księgowaniu odsetek. Pobierz darmowe demo i już dziś przekonaj się jaką pomoc system ERP enova365 może zapewnić Twojej firmie.
Zachęcamy też do umówienia się na niezobowiązującą prezentację, w trakcie której Autoryzowany Partner przybliży Ci zalety naszego oprogramowania i odpowie na Twoje pytania.
Bibliografia:
- Dyrektywa 2003/49/WE
- https://www.podatki.gov.pl/wht/podatek-u-zrodla-wht/
- Wyrok NSA z dnia 13 czerwca 2024, sygn. II FSK 1209/21
- Wyrok NSA z dnia 15 lutego 2023 roku, sygn. II FSK 1642/20
- Wyrok NSA z dnia 9 października 2024 roku, sygn. II FSK 78/22
- Wyrok WSA w Opolu z dnia 17 lutego 2023 roku, sygn. I SA/Op 379/22
- Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych
- Wyrok WSA w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 26 maja 2021 roku, sygn. I SA/Go 107/21
