Od 17 listopada 2023 obowiązują nowe zasady BHP przy komputerze. Sprawdź, co się zmieniło i ile czasu jest na wdrożenie nowych rozwiązań. Zobacz, jakie zmiany dotyczą pracowników korzystających z laptopów oraz tych, którzy pracują zdalnie.
Spis treści:
- Zmiany w wymaganiach BHP dla stanowisk z monitorami ekranowymi
- Ergonomia stanowiska pracy z monitorem ekranowym
- Zasady pracy z laptopem
- Nowe zasady BHP a praca zdalna
- Przykłady dobrej praktyki
- Wyzwania związane z wdrożeniem nowych zasad BHP
- Jakie działania warto podjąć?
Najważniejsze informacje:
- Nowe rozporządzenie normujące zasady BHP pracy z komputerem obowiązuje od 17 listopada 2023 roku.
- Pracodawcy mają 6 miesięcy na dostosowanie istniejących stanowisk pracy do nowych zasad.
- Zgodnie z wymogami rozporządzenia pracodawcy będą musieli zapewnić pracownikom krzesła do pracy z komputerem z regulowanymi podłokietnikami, a osobom korzystającym z laptopa dodatkowo podstawkę lub dodatkowy monitor oraz odłączaną klawiaturę i myszkę.
Zmiany w wymaganiach BHP dla stanowisk z monitorami ekranowymi
Minister Rodziny i Polityki Społecznej 18 października wydał rozporządzenie, które zmieniło poprzednio obowiązujący akt prawny dotyczący bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe. Zostało ono opublikowane w Dzienniku Ustaw 2 listopada 2023 r. pod pozycją nr 2367. Zgodnie z § 3 tego rozporządzenia stanie się ono obowiązującym prawem w ciągu 14 dni od jego publikacji.
Na szczęście w przypadku stanowisk pracy, które zostały utworzone przed 17 listopada 2023 roku pracodawcy otrzymali czas na dostosowanie ich do nowych wymagań. Jednak wszystkie stanowiska pracy utworzone już po tej dacie muszą spełniać normy zawarte w znowelizowanym rozporządzeniu.
Zmiana rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe była potrzebna z tego względu, że pierwotne rozporządzenie wydano w 1998 roku, a więc ćwierć wieku temu. Od tamtego czasu technologia poszła mocno naprzód. Upowszechniły się komputery przenośne, czyli laptopy, pojawiły się także tablety. To wszystko musiało znaleźć odzwierciedlenie w nowych przepisach.
Czytaj także: BHP – na czym polega istota bezpieczeństwa i higieny pracy?
Ergonomia stanowiska pracy z monitorem ekranowym
Nowością w przepisach jest konieczność zapewnienia pracownikom krzeseł z regulowanymi podłokietnikami. Wcześniej nie było takiego obowiązku. Wpłynie to korzystnie na prawidłową postawę pracowników podczas korzystania z klawiatury.
Innym rozwiązaniem, które ma na celu zapewnienie lepszej pozycji przed komputerem jest podnóżek. Każdy pracownik ma możliwość wystąpić do pracodawcy o takie wyposażenie stanowiska pracy. Osoby, które pracują z dokumentami mogą również poprosić o uchwyt na dokumenty. Powinien on posiadać regulację umożliwiającą ustawienie wysokości, pochylenia, a także odległości od pracownika zgodnie z jego preferencjami.
W poprzedniej wersji rozporządzenia podane były minimalne odległości, które trzeba było zachować przy pracy z komputerem. Odnosiły się one do odstępów pomiędzy sąsiednimi monitorami, a także między pracownikiem a tyłem sąsiedniego monitora. Teraz odstąpiono od tych zasad BHP z komputerem. Pozostał jedynie zapis o tym, że stanowisko pracy musi być tak usytuowane w danym pomieszczeniu, żeby pracownik miał swobodny dostęp do swojego miejsca pracy.
Zasady pracy z laptopem
Problemem przy pracy z laptopem jest poziom, na jakim znajduje się górna krawędź ekranu. Ze względu na to, że laptop zazwyczaj ustawiony jest bezpośrednio na biurku, to górna krawędź jego ekranu znajduje się znacznie poniżej linii wzroku pracownika. Rezultatem tego jest niekorzystna postawa ciała podczas pracy. Najczęściej spotykanym błędem przy pracy z komputerem przenośnym jest zbytnie wysunięcie głowy do przodu oraz pochylenie całego tułowia. Dodatkowo, jeśli przy pracy z laptopem zamiast myszki wykorzystywany jest panel dotykowy powoduje to nieprawidłową, wymuszoną pozycję nadgarstków.
Pozostawanie przez dłuższy czas w pozycji wymuszonej będzie skutkować szeregiem zmian i dolegliwości układu mięśniowo-szkieletowego. Jest tak dlatego, że pozycje wymuszone są dalekie od naturalnej pozycji ciała. Lekceważenie zasad prawidłowej postawy przy pracy może przyczynić się do występowania patologicznych zmian w obrębie stawów i kręgosłupa, a w skrajnym przypadku nawet do trwałego uszkodzenia narządów ruchu.
Aby zapobiegać tego typu sytuacjom, ustawodawca wprowadził nowe zasady BHP. Praca przy komputerze przenośnym, która trwa dłużej niż połowę dobowego wymiaru czasu pracy będzie wiązała się z koniecznością zapewnienia przez pracodawcę dodatkowego monitora stacjonarnego albo podstawki pod laptop. Dzięki temu, pracownik będzie mógł ustawić monitor w taki sposób, by jego górna krawędź znajdowała się na linii wzroku. Laptop będzie musiał być też wyposażony w dodatkową, dołączaną klawiaturę oraz myszkę.
Nowe zasady BHP a praca zdalna
Nowe przepisy dotyczące BHP pracy przy komputerze dotyczą również pracy zdalnej. Oznacza to, że pracownik, który wykonuje pracę ze swojego domu, czy też innego miejsca uzgodnionego z pracodawcą, jest objęty tymi samymi normami BHP przy komputerze, co pracownik wykonujący pracę w siedzibie firmy.
Pewne wątpliwości budzi obowiązek zapewnienia dodatkowego monitora stacjonarnego do pracy z laptopem. Pracodawca jest zobowiązany do poinformowania pracownika zdalnego o nowych zasadach BHP. Z komputerem przenośnym jest nieco problemu z tego względu, że możliwe są tu dwa rozwiązania – dodatkowy monitor albo podstawka pod laptop. Decyzja należy do pracodawcy, więc jeśli pracownik wystąpi o ekwiwalent za korzystanie z prywatnego monitora do pracy, to pracodawca może się na to nie zgodzić, oferując jedynie podstawkę.
W odniesieniu do dodatkowej klawiatury oraz myszki, to zapewnienie tych sprzętów będzie obowiązkiem również przy pracy zdalnej, pod warunkiem że pracownik spędza przy komputerze przenośnym więcej niż połowę swojego dobowego wymiaru czasu pracy.
Przykłady dobrej praktyki
Odpowiednia pozycja podczas pracy przy komputerze wymaga skorygowania ustawienia tułowia względem kończyn dolnych. Nogi należy ustawić w taki sposób, żeby spełnić następujące wymagania:
- w kolanach − kąt prosty między udem a podudziem.
- w stawie biodrowym − kąt prosty między tułowiem a udami,
- w stawie łokciowym − kąt prosty lub większy między ramieniem a przedramieniem,
- ramiona przylegające do boków − kąt zero stopni między ramieniem a tułowiem,
- ułożenie dłoni w jednej linii z przedramieniem.
Trzeba zauważyć, że lekceważenie tych zasad może prowadzić do pojawiania się dolegliwości bólowych. Rezultatem tego może być spadek wydajności pracy, absencje chorobowe związane z bólami narządów ruchu, a w skrajnym wypadku może to spowodować nawet całkowitą niezdolność do wykonywania pracy na danym stanowisku.
W celu zapobiegania problemom zdrowotnym wynikającym z pracy przy monitorach ekranowych tak ważne jest stosowanie profilaktyki oraz zasad BHP. Praca przy komputerze w wielu przypadkach stanowi przeszło połowę dobowego wymiaru czasu pracy, dlatego warto szkolić pracowników, tak aby przyjmowali odpowiednią postawę, która nie wpłynie negatywnie na ich zdrowie fizyczne.
Czytaj także: Urlop z dyrektywy work-life balance. Ile dni wolnego przysługuje pracownikowi?
Wyzwania związane z wdrożeniem nowych zasad BHP
Dostosowanie stanowisk pracy do wymagań zawartych w rozporządzeniu Ministra Rodziny i Polityki Społecznej może przysporzyć nieco trudności. Dotyczy to zwłaszcza tych pracodawców, u których sporo osób korzysta z komputerów przenośnych. O ile zakup dodatkowej klawiatury czy myszki nie będzie dużym kosztem dla przedsiębiorców, o tyle wyposażenie stanowisk pracy w dodatkowe monitory stacjonarne może być sporym wydatkiem.
W firmach, w których używane są krzesła bez regulowanych podłokietników, konieczna będzie ich wymiana na modele posiadające regulację. Kolejnym wyzwaniem może być zapewnienie pracownikom szkieł korekcyjnych. Do tej pory obowiązkowe było jedynie dofinansowanie okularów korekcyjnych. Nowe przepisy wymuszą zmiany w regulaminach zakładowych, w których jest mowa wyłącznie o dofinansowaniu okularów. W związku z tym pracodawcy będą musieli opracować nowe brzmienie takich dokumentów. W ich gestii leży ustalenie wysokości oraz częstotliwości takiego dofinansowania.
Jakie działania warto podjąć?
Żeby dostosować się do nowego rozporządzenia, warto jak najszybciej dostosować stanowiska pracy do nowych wymogów. Dobrą praktyką może być także zorganizowanie szkolenia dla pracowników tak, żeby mogli przyswoić sobie nowe zasady BHP pracy przy komputerze z monitorem ekranowym. Tutaj świetnym wsparciem jest enova365 HR, Kadry i Płace, w którym w łatwy sposób można ewidencjonować szkolenia BHP pracowników. Warto jeszcze dziś przetestować bezpłatną wersję programu.
