Raportowanie MDR to obowiązek także biur rachunkowych. Dowiedz się, kiedy biuro będzie występować w roli promotora, a kiedy w roli wspomagającego i jakie wiążą się z tym procedury.
Spis treści:
- Czym jest raportowanie schematów podatkowych (MDR)?
- Podstawa prawna raportowania schematów MDR
- Definicje kluczowych pojęć związanych z MDR
- Obowiązki biur rachunkowych w zakresie raportowania MDR
- Procedura raportowania MDR-3
- Korzyści z prawidłowego raportowania MDR
- Przykłady raportowania schematów podatkowych w biurach rachunkowych
- Podsumowanie
Najważniejsze informacje:
- Raportowanie MDR jest obowiązkowe od stycznia 2019 roku.
- Informacje o schematach podatkowych przekazuje się do Szefa KAS.
- Raportowanie MDR przekazywane jest wyłącznie drogą elektroniczną.
- Biuro rachunkowe może występować zarówno w roli promotora, jak i wspomagającego.
Czym jest raportowanie schematów podatkowych (MDR)?
MDR to skrót od angielskich słów Mandatory Disclosure Rules. Oznaczają one przepisy prawne, które nakładają obowiązek raportowania do szefa KAS, czyli Krajowej Administracji Skarbowej, informacji o stosowanych schematach podatkowych.
Zasady MDR skupiają się głównie na ułatwieniu szybkiego dostępu do informacji istotnych dla organów podatkowych. Obejmuje to dane dotyczące podejrzanych przypadków agresywnego planowania podatkowego lub nadużyć, a także informacji dotyczących promotorów i osób wykorzystujących schematy podatkowe.
Raportowanie schematów podatkowych ma również na celu zniechęcenie podatników i ich doradców do wprowadzania w życie rozwiązań będących formą unikania opodatkowania. Należy jednak pamiętać, że samo wystąpienie u danego podmiotu schematu podatkowego nie powinno być postrzegane jako sytuacja niedopuszczalna przez prawo.
Czytaj także: Onboarding klienta w biurze rachunkowym: jak powinien wyglądać krok po kroku?
Podstawa prawna raportowania schematów MDR
Obowiązek raportowania schematów podatkowych pojawił się w polskim prawie jako rezultat implementacji Dyrektywy Rady (UE) 2018/822 z 25 maja 2018 r. Ten akt prawny zastąpił dyrektywę 2011/16/UE w zakresie obowiązkowej automatycznej wymiany informacji w dziedzinie opodatkowania w odniesieniu do podlegających zgłoszeniu uzgodnień transgranicznych.
Do polskiego porządku prawnego regulacje unijne zostały wprowadzone ustawą z 23 października 2018 r. Ustawa ta zawierała duży pakiet rozwiązań, które miały za zadanie uszczelnić polski system podatkowy. Nowe przepisy pojawiły się m.in. jako nowy rozdział 11a Ordynacji podatkowej.
Regulacje dotyczące raportowania schematów MDR obowiązują od 1 stycznia 2019 r. Oznacza to, że zostały wprowadzone w bardzo szybkim tempie, biorąc pod uwagę czas ogłoszenia przepisów unijnych.
Definicje kluczowych pojęć związanych z MDR
Chociaż samo pojęcie schematu podatkowego nie ma zwięzłej definicji, to jednak w ustawie Ordynacja podatkowa znajduje się szereg definicji, które ułatwiają zrozumienie pojęć związanych z MDR.
Schemat podatkowy
Raportowanie MDR opiera się na trzech typach schematów podatkowych:
- schemat podatkowy,
- schemat podatkowy transgraniczny,
- schemat podatkowy standaryzowany.
Dokonane uzgodnienia będą schematem podatkowym jeżeli wypełniają kryteria zawarte w art. 86a pkt 10 Ordynacji podatkowej. Zgodnie z tym przepisem będzie to uzgodnienie, które:
- spełnia kryterium głównej korzyści oraz posiada ogólną cechę rozpoznawczą,
- posiada szczególną cechę rozpoznawczą,
- posiada inną szczególną cechę rozpoznawczą.
W świetle przepisów podatkowych standaryzowany schemat podatkowy to schemat, który można zastosować u więcej niż jednego korzystającego bez konieczności zmiany jego istotnych założeń. Natomiast schemat transgraniczny to schemat, który oprócz spełnienia kryterium głównej korzyści lub posiadania którejkolwiek z ogólnych lub szczególnych cech rozpoznawczych spełnia dodatkowo kryterium transgraniczne.
Promotor
Promotorem może być zarówno osoba fizyczna, jak i osoba prawna, a także jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej. Jako promotor najczęściej będzie występować:
- adwokat,
- radca prawny,
- pracownik banku,
- doradca podatkowy,
- pracownik instytucji finansowej.
Takie podmioty staną się promotorami jeśli będą opracowywać, oferować, udostępniać lub wdrażać uzgodnienia, a także zarządzać wdrażaniem uzgodnień MDR. Biuro rachunkowe będzie pełnić funkcje promotora, jeśli wykonuje wyżej wymienione czynności.
Wspomagający
Wspomagający jest w mniejszym stopniu niż promotor zaangażowany w proces optymalizacji podatkowej. W przepisach podatkowych wymieniono przykładowe podmioty, które przy spełnieniu pozostałych warunków, o których mówi Ordynacja podatkowa, będą pełnić rolę wspomagającego:
- bank,
- notariusz,
- księgowy,
- biegły rewident,
- dyrektor finansowy,
- instytucja finansowa,
- osoba świadcząca usługi prowadzenia ksiąg rachunkowych.
Co ważne, rolę wspomagającego będą pełnić też pracownicy wymienionych wyżej podmiotów. Warunkiem uznania podmiotu lub konkretnej osoby za wspomagającego będzie udzielanie pomocy, wsparcia, a także porad dotyczących opracowania, organizowania, wprowadzenia do obrotu, udostępnienia do wdrożenia lub nadzorowania wdrożenia uzgodnień stanowiących schematy podatkowe.
Biuro rachunkowe będzie wspomagającym jeśli podejmuje się wyżej wymienionych działań. Różnica pomiędzy wspomagającym a promotorem zależy w dużej mierze od poziomu kontroli i zaangażowania przy konkretnym uzgodnieniu.
Jeśli działalność biura ogranicza się do udzielenia pomocy lub porad przy wdrożeniu uzgodnienia, ale nie obejmuje to usług doradztwa podatkowego lub udzielenia informacji dotyczącej skutków podatkowych takiego działania, to co do zasady takie biuro będzie pełnić jedynie rolę wspomagającego.
Obowiązki biur rachunkowych w zakresie raportowania MDR
Biuro rachunkowe, tak jak każdy inny podmiot działający na rynku, jest objęte obowiązkiem raportowania MDR. Od jego roli w tym procesie będzie zależeć zakres obowiązków i odpowiedzialności.
Biuro rachunkowe jako promotor
Promotor jest zobowiązany przekazać Szefowi KAS informacje o schemacie podatkowym w terminie określonym w przepisach prawa. Generalnie będzie to 30 dni od dnia następnego po udostępnieniu schematu podatkowego, ale są tu pewne wyjątki.
Jeśli dzień dokonania pierwszej czynności związanej z wdrażaniem schematu podatkowego wystąpił wcześniej niż udostępnienie schematu podatkowego, to termin 30 dni należy liczyć od tego zdarzenia. Podobnie będzie w sytuacji, gdy przygotowanie do wdrożenia schematu podatkowego wystąpiło wcześniej niż udostępnienie tego schematu.
Warto przy tym pamiętać, że niewłaściwe raportowanie MDR lub brak zgłoszenia schematu podatkowego może wiązać się z nałożeniem kar finansowych przez organy podatkowe.
Biuro rachunkowe jako wspomagający
Biuro rachunkowe jako podmiot profesjonalnie zajmujący się ewidencjonowaniem zdarzeń gospodarczych powinno identyfikować nietypowe zdarzenia, które jednocześnie nie posiadają sensu ekonomicznego lub rodzą uzasadnione wątpliwości co do ich celu. W tym przypadku warto zastanowić się, czy takie zdarzenia nie stanowią elementu wdrażanego uzgodnienia podatkowego.
W takiej sytuacji biuro rachunkowe może występować jako wspomagający, nawet pomimo tego, że nie miało udziału w opracowaniu danego schematu podatkowego. Wiążą się z tym określone obowiązki. Jeśli biuro rachunkowe zauważyło lub powinno było zauważyć, że dane uzgodnienie może być uznane za schemat podatkowy, to od tego momentu ma 5 dni roboczych na przekazanie informacji do Szefa KAS.
Natomiast jeśli biuro rachunkowe udzieliło pomocy, porad lub wsparcia dotyczących wdrożenia, przygotowania, dostępności, organizacji lub nadzorowania wdrożenia schematów podatkowych, to jeśli zauważono lub powinno być zauważone, że dane uzgodnienie, które jest przedmiotem wsparcia ze strony biura rachunkowego jest schematem podatkowym, to termin na poinformowanie Szefa KAS wynosi 30 dni.
Obowiązek raportowania MDR jako podmiot wspomagający może wystąpić wtedy, gdy w efekcie ciągu zdarzeń dojdzie do przeszacowania wartości początkowej aktywów o dużej wartości. W szczególności będzie to dotyczyć wysoko wycenianych wartości niematerialnych i prawnych.
Czytaj również: Zewnętrzne biuro rachunkowe dla dużych firm – za i przeciw
Procedura raportowania MDR-3
Wszystkie informacje związane z raportowaniem MDR-3 powinny być przekazywane do Szefa KAS wyłącznie drogą elektroniczną. Warto przy tym zwrócić uwagę na definicję korzystającego ze schematów podatkowych. Korzystającym zgodnie z Ordynacją podatkową jest osoba fizyczna lub prawna, a także jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, u której:
- jest wdrażane uzgodnienie,
- zostało udostępnione uzgodnienie,
- nastąpiło przygotowanie do wdrożenia uzgodnienia,
- dokonano czynności służącej wdrożeniu uzgodnienia.
Kolejnym ważnym pojęciem jest definicja kwalifikowanego korzystającego. Jest to podmiot, którego koszty, przychody lub aktywa przekraczają sumę 10 mln euro, a także podmiot, u którego samo uzgodnienie dotyczy rzeczy lub praw o wartości powyżej 2,5 mln euro.
Jest to ważna definicja, bo krajowe schematy podatkowe trzeba raportować jedynie w sytuacji, w której dotyczą kwalifikowanego korzystającego lub podmiotów z nim powiązanych. Takie rozwiązanie sprawia, że większość małych podmiotów, a także osób fizycznych nie będzie objętych obowiązkowym raportowaniem MDR.
W przypadku informacji MDR-3 powinny podpisać ją osoby uprawnione do reprezentacji danego podmiotu. Nie można tutaj ustanowić pełnomocnika. Taka informacja podpisywana jest pod odpowiedzialnością karną za składanie fałszywych oświadczeń.
Informacje wymagane przez prawo w MDR-3 to:
- wskazanie NSP, czyli numeru schematu podatkowego – nadawanego przez pracowników KAS,
- pełna informacja o schemacie podatkowym w przypadku braku NSP,
- wysokość korzyści podatkowej, jeśli została uzyskana w danym okresie.
Korzyści z prawidłowego raportowania MDR
Raportowanie MDR to nie opcja, ale konieczność nałożona przez obowiązujące prawo. Z tego względu, chociaż w ustawie na pierwszych miejscach wymieniono w szczególności doradcę podatkowego czy radcę prawnego, jako osoby, które profesjonalnie zajmują się optymalizacją podatkową, to również biuro rachunkowe będzie miało obowiązki związane z raportowaniem schematów podatkowych.
Z przepisów MDR wynikają nie tylko obowiązki, ale zawarte tam są również kary i sankcje za brak raportowania lub nieterminowe składanie takich informacji. Za takie uchybienia grozi odpowiedzialność karna skarbowa, przy czym w 2024 roku maksymalna sankcja wynikająca z przepisów może przekroczyć 40 mln zł.
Brak wewnętrznej procedury w przypadku promotorów o przychodach powyżej 8 mln zł może skutkować nałożeniem przez organy podatkowe w drodze decyzji kary pieniężnej w wysokości do 2 mln zł.
Dodatkowo za błędy dotyczące raportowania MDR do osobistej odpowiedzialności mogą być pociągnięci członkowie zarządu podmiotu, w którym takie praktyki miały miejsce. Obejmuje to również orzeczenie zakazu wykonywania określonego zawodu, prowadzenia określonej działalności gospodarczej czy zajmowania stanowisk i funkcji, takich jak członek zarządu lub członek rady nadzorczej.
Z tego względu biuro rachunkowe, które jest przygotowane na raportowanie MDR może opierać na tym swoją przewagę konkurencyjną. Świadczy to też o gotowości do obsługi nawet największych podmiotów. Buduje też zaufanie do profesjonalizmu działań takiego biura i wpływa pozytywnie na jego reputację.
Przykłady raportowania schematów podatkowych w biurach rachunkowych
Przykład 1
Sytuacją, w której biuro rachunkowe może zostać uznane za wspierającego jest przypadek, w którym w księgach rachunkowych dokonuje się rejestracji ciągu zdarzeń gospodarczych, które nie mają uzasadnionego sensu ekonomicznego. Taka sytuacja wystąpi przykładowo wtedy, gdy pracownik biura rachunkowego zarejestruje wprowadzenie do spółki aportu niepieniężnego, po czym w krótkim czasie taka spółka zostanie rozwiązana, a jej majątek będzie przekazany innej firmie, czego bezpośrednim skutkiem będzie wygenerowanie straty bilansowej dla osoby dokonującej aportu.
Przykład 2
Innym przykładem jest sytuacja, w której biuro przygotowuje deklarację podatkową, dla podmiotu, w którym okres pomiędzy uzyskaniem bytu prawnego a jego likwidacją wynosi poniżej roku. W tym przypadku konieczna jest szczegółowa analiza czy nie wystąpił tu schemat podatkowy, zwłaszcza jeśli majątek spółki był znacznej wysokości, natomiast transfery aktywów odbyły się w sposób niemający uzasadnionego celu ekonomicznego.
Z tego powodu trzeba szkolić pracowników, żeby byli świadomi przepisów, które wiążą się z MDR. Biuro rachunkowe też ma w tym zakresie obowiązki, nawet jeśli nie świadczy usług doradztwa podatkowego. Jest tak z tego względu, że znacznie częściej mogą wystąpić sytuacje, w których z punktu widzenia MDR biuro rachunkowe będzie wspomagającym. I to od poziomu wiedzy pracownika będzie zależało poprawne wywiązanie się z obowiązków wynikających z Ordynacji podatkowej.
Zobacz także: Jak będzie wyglądać przyszłość zawodu księgowego? Oto nasze przewidywania
Podsumowanie
Raportowanie MDR to obowiązek, któremu podlegają również biura rachunkowe. Odpowiednie przygotowanie do raportowania schematów podatkowych może stanowić przewagę konkurencyjną danego biura rachunkowego. Wpływa pozytywnie na reputację na rynku i świadczy o możliwości obsługi nawet największych klientów.
Z tego względu warto cały czas podnosić świadomość pracowników w odniesieniu do raportowania schematów podatkowych. Można w tym zakresie wspomóc się usługami szkoleniowymi lub doradczymi, a także rozważyć inwestycje w oprogramowanie wspierające raportowanie MDR.
Bibliografia:
- Ustawa z dnia 29 września 1994 roku o rachunkowości
- Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 roku Ordynacja podatkowa
- Ustawa z dnia 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw
- Dyrektywa Rady (UE) 2018/822 z dnia 25 maja 2018 r. zmieniająca Dyrektywę 2011/16/UE w zakresie obowiązkowej automatycznej wymiany informacji w dziedzinie opodatkowania w odniesieniu do podlegających zgłoszeniu uzgodnień transgranicznych
