Metoda SPACE to sposób na strategiczną analizę pozycji Twojego biznesu. Jej elastyczność sprawia, że model ten stosować można tak w małych, dopiero zaczynających działalność firmach, jak i wielkich przedsiębiorstwach. Zobacz, na czym polega!
Spis treści:
- Czym jest metoda SPACE w analizie biznesu?
- 4 wymiary analizy SPACE
- Jak przeprowadzić analizę SPACE krok po kroku?
- Interpretacja wyników i podejmowanie decyzji na podstawie analizy SPACE
- Zalety i ograniczenia metody SPACE
- Metoda SPACE w strategii biznesowej
Najważniejsze informacje:
- Metoda SPACE umożliwia kompleksową ocenę pozycji strategicznej firmy przez analizę czterech kluczowych wymiarów: Sił Konkurencyjnych, Potencjału i Stabilności Branży, Potencjału Rozwoju oraz Presji Środowiskowej.
- SPACE wspomaga efektywne planowanie strategiczne.
- Metoda SPACE wymaga elastycznego stosowania i ciągłej adaptacji do zmieniających się warunków, z uwzględnieniem potencjalnej subiektywności i trudności w kwantyfikacji niektórych aspektów.
Czym jest metoda SPACE w analizie biznesu?
Metoda SPACE (ang. Strategic Position and Action Evaluation) to narzędzie analizy strategicznej, które pozwala organizacjom na ocenę ich pozycji strategicznej i wyznaczanie kierunku dalszych działań. Umożliwia firmom przeprowadzenie kompleksowej analizy otoczenia biznesowego, zarówno wewnętrznego, jak i zewnętrznego.
Głównym celem metody SPACE jest wsparcie procesu decyzyjnego w organizacji. Pozwala na ocenę potencjału rozwojowego firmy, identyfikację kluczowych obszarów do poprawy, a także na zbalansowanie różnych perspektyw strategicznych.
4 wymiary analizy SPACE
Metoda SPACE skupia się na czterech głównych wymiarach analizy:
- przewaga konkurencyjna firmy (Competative Aadvantage, CA),
- określeniu stabilności i siły sektora, w jakim działa firma (Industry Strength, IS),
- siła finansowa firmy (Financial Strenght, FS),
- ocenie stabilności otoczenia (Environmental Stability, ES).
Co dokładnie analizuje się w każdym z tych wymiarów?
Analiza przewagi konkurencyjnej (CA)
Określenie przewagi konkurencyjnej przedsiębiorstwa (z ang. Competitive Advantage, CA) to ocena jak dobrze firma radzi sobie w swojej branży w porównaniu z konkurentami. Obejmuje analizę unikalnych zasobów, umiejętności, produktów lub usług, które wyróżniają firmę na tle konkurencji.
Analiza tego wymiaru skupia się na identyfikacji i ocenie czynników, które przyczyniają się do konkurencyjności firmy. Jakich?
- Innowacyjność produktów lub usług – to ocena unikalności oferty, która zaspokaja specyficzne potrzeby klientów lepiej niż konkurencja.
- Skuteczność operacyjna – a więc efektywność procesów wewnętrznych, która przekłada się na niższe koszty produkcji lub szybsze dostarczanie usług.
- Relacje z klientami – to przede wszystkim zdolność budowania lojalności klientów poprzez wysoką jakość obsługi, personalizację oferty czy programy lojalnościowe.
- Zasoby i kompetencje – polega na ocenie dostępu do unikalnych zasobów lub specjalistycznej wiedzy, które są trudne do naśladowania przez konkurentów.
Ocena stabilności i siły sektora (IS)
Wymiar określany jako stabilność danej branży czy sektora, w jakim działa firma (z ang. Industry Stability, IS) ocenia, jak zmienne i przewidywalne jest otoczenie branżowe, w którym firma działa. Wymiar ten bada czynniki takie jak:
- intensywność rywalizacji w branży – czyli z jak dużą i jak silną konkurencją musi walczyć o klienta dana firma oraz to, jak ta intensywność rywalizacji wpływa na stabilność rynkową;
- barierę wejścia i wyjścia – czyli trudności związane z wejściem na rynek lub wycofaniem się z niego, które mogą wpływać na stabilność branży.
- zależność od koniunktury ekonomicznej – czyli wrażliwość branży na cykle ekonomiczne, które mogą wprowadzać niepewność i niestabilność.
- zmiany technologiczne – to określenie tempa innowacji i wprowadzania nowych technologii, które mogą zarówno zagrażać istniejącym firmom, jak i tworzyć nowe możliwości.
Siła finansowa firmy (FS)
Siła finansowa firmy (z ang. Financial Strength, FS) pokazuje, jak firma może się wzrastać, rozwijać się i podbijać nowe rynki. . Sama nazwa wskazuje, jakoby ten wymiar opierał się głównie na analizie finansowej. Jednakże przy potencjale rozwojowym uwzględnia się takie czynniki jak:
- możliwości finansowe organizacji – a więc po prostu kapitał i możliwości generowania zysków, które mogą być reinwestowane w rozwój;
- innowacyjność – tu bierze się pod uwagę zdolność do wprowadzania nowych produktów, usług lub modeli biznesowych, które mogą zapewnić przewagę konkurencyjną.
- możliwości rynkowe – ten aspekt nieco pokrywa się z analizą przewag konkurencyjnych oraz stabilnością biznesu. Chodzi tu o określenie potencjału do ekspansji na nowe rynki lub segmenty klientów;
- zdolność do skalowania – czyli możliwość zwiększania wolumenu produkcji lub usług bez proporcjonalnego wzrostu kosztów.
Czytaj także: Skalowanie biznesu – narzędzia, które Ci w tym pomogą!
Stabilność otoczenia (ES)
Ostatnim wymiarem analizy SPACE jest ocena stabilności otoczenia (z ang. Environmental Stability, ES). Aby analiza strategicznego rozwoju przedsiębiorstwa mogła być kompletna, należy wziąć pod uwagę wpływ zewnętrznych czynników środowiskowych na działalność firmy, w tym:
- regulacje prawne i polityczne – czyli wszelkie zmiany w przepisach, polityce lub stabilności politycznej, które mogą wpływać na warunki prowadzenia działalności gospodarczej;
- zmiany społeczno-ekonomiczne – a więc trendy demograficzne, zmiany w zachowaniach konsumentów, a także ogólną sytuację ekonomiczną;
- kwestie ekologiczne – czyli badanie wpływu nacisku na zrównoważony rozwój, regulacje i normy z tym związane (np. normy UE), które mogą wymagać adaptacji w strategiach biznesowych.
Jak przeprowadzić analizę SPACE krok po kroku?
Analizę SPACE dla swojego przedsiębiorstwa możesz przeprowadzić w 5 krokach. Wyglądają one następująco:
Krok 1: Przygotowanie i zbieranie danych
Określ, co chcesz osiągnąć dzięki analizie SPACE, a więc przygotuj cel analizy. Czy ma to być ocena ogólnej pozycji strategicznej, czy może analiza w kontekście konkretnego problemu czy decyzji strategicznej.
Następnie zgromadź zespół osób z różnych działów firmy, aby zapewnić różnorodne perspektywy na działalność organizacji.
Zacznij zbierać dane dotyczące każdego z wymiarów analizy SPACE, a więc siły konkurencyjnej, atrakcyjności branży, potencjału rozwojowego firmy oraz presji środowiska. Użyj różnych źródeł, takich jak raporty finansowe, badania rynku, analizy branżowe oraz opinie ekspertów.
W analizie danych może Ci się przydać narzędzie Business Intelligence. Moduł enova365 BI pozwala na szybką analizę danych z różnych obszarów działania firmy, a Panele BI umożliwiają ich wizualizację.
Czytaj także: Narzędzia BI – czyli jak zyskać mapę biznesu dzięki Panelom BI
Krok 2: Ocena każdego z wymiarów
Na tym etapie dokonaj oceny każdego z 4 wymiarów analizy.
Przeanalizuj, jakie są Twoje główne atuty konkurencyjne. Użyj narzędzi takich jak analiza SWOT, aby zidentyfikować kluczowe mocne strony i wykorzystać je jako fundamenty Twoich sił konkurencyjnych.
Uwzględnij też możliwości wzrostu, analizując dostępne zasoby finansowe, możliwości innowacji oraz potencjał ekspansji rynkowej.
Oceń czynniki wpływające na stabilność branży, takie jak intensywność rywalizacji, bariery wejścia i wyjścia, czy zależność od cykli ekonomicznych.
Zastanów się, jak czynniki zewnętrzne mogą wpłynąć na Twoją działalność, w tym zmiany w prawodawstwie, trendy społeczne i ekologiczne oraz ogólna sytuacja gospodarcza.
Krok 3: Wizualizacja i interpretacja wyników
Narysuj macierz SPACE z czterema kwadrantami, gdzie każdy kwadrant odpowiada jednemu z wymiarów analizy SPACE.
Na podstawie zebranych danych przydziel punkty dla każdego wymiaru na skali (na przykład od -6 do +6), gdzie wyższe wartości wskazują na lepszą pozycję w danym wymiarze. Umieść wyniki w odpowiednich miejscach macierzy. Punkty na przeciwległych osiach (np. Siły Konkurencyjne vs. Presja Środowiskowa) powinny być zbalansowane.
Interpretuj wyniki, analizując, w których obszarach Twoja firma wypada silnie, a gdzie napotyka wyzwania. Szukaj równowagi między różnymi wymiarami, aby określić strategiczne kierunki działania.
Krok 4: Formułowanie strategii
Na podstawie wyników analizy SPACE, zidentyfikuj obszary, które wymagają uwagi strategicznej, i opracuj plan działania. Może to obejmować wzmacnianie konkurencyjności poprzez innowacje, dywersyfikację produktów, ekspansję rynkową lub zwiększanie efektywności operacyjnej.
Krok 5: Implementacja i monitorowanie
Każda dobra strategia wymaga monitorowania po implementacji. Wdrażaj wybrane strategie i regularnie monitoruj postępy. Bądź gotów dostosować swoje plany w odpowiedzi na zmieniające się warunki zewnętrzne lub wewnętrzne.
Interpretacja wyników i podejmowanie decyzji na podstawie analizy SPACE
Czego właściwie można dowiedzieć się o prowadzonym biznesie z analizy SPACE i co dalej robić z otrzymanymi wynikami? Można wykorzystać je do planowania rozwoju firmy.
Przy ocenie pozycji strategicznej weź pod uwagę, że w stanie idealnym firma powinna dążyć do zrównoważenia między wszystkimi czterema wymiarami analizy SPACE. Silna pozycja w jednym wymiarze może kompensować słabości w innym, ale zbyt duże dysproporcje mogą wskazywać na strategiczne zagrożenia lub niewykorzystane szanse.
Kiedy zidentyfikujesz wymiary, w których firma wypada szczególnie dobrze lub źle, możesz wskazać obszary, które wymagają natychmiastowej uwagi lub, przeciwnie, mogą stanowić fundament strategii rozwoju.
Np. jeśli analiza ujawni dużą przewagę firmy nad konkurencją, to może ona skoncentrować się na ich dalszym rozwijaniu i wykorzystaniu jako fundamentu do ekspansji lub zwiększenia udziału w rynku.
A gdy ujawniona zostanie wysoka presja środowiskowa, konieczne może okazać się wprowadzenie strategii, która lepiej odpowiadać będzie na zewnętrzne wyzwania, takie jak zmiany regulacyjne czy ekonomiczne.
Wysoki potencjał rozwoju wskazuje, że firma ma możliwości ekspansji, innowacji lub dywersyfikacji. Strategie mogą się skupić na inwestycjach w nowe produkty, rynki lub technologie.
A gdy potencjał branży jest niski, strategie mogą obejmować zarządzanie ryzykiem, dywersyfikację źródeł przychodów lub zwiększenie elastyczności operacyjnej.
Charakter obieranych strategii w zależności od wyników analizy SPACE
Firmy, które mają silną pozycję konkurencyjną i wysoki potencjał rozwoju, działające w stabilnej branży, i w stabilnym otoczeniu, mogą rozważyć agresywne strategie ekspansji.
Z kolei organizacje zmagające się z silną presją środowiskową lub niestabilnością branży mogą potrzebować skupienia się na strategiach obronnych, takich jak optymalizacja kosztów, zwiększanie efektywności operacyjnej czy zarządzanie ryzykiem.
Przedsiębiorstwa z niedocenianymi atutami konkurencyjnymi lub niewykorzystanym potencjałem rozwoju mogą skupić się na innowacjach, rebrandingu lub restrukturyzacji, aby lepiej wykorzystać swoje możliwości.
Zalety i ograniczenia metody SPACE
Metoda SPACE daje holistyczne spojrzenie na firmę i pomaga w podejmowaniu świadomych decyzji strategicznych, kierując zasoby tam, gdzie mogą przynieść największą wartość. Metoda ta jest dostatecznie elastyczna, aby mogła być stosowana w różnych kontekstach, dla firm różnej wielkości oraz z różnych branż. Interpretację wyników analizy możesz z łatwością przedstawić graficznie. Macierz SPACE pozwala na wizualizację pozycji strategicznej firmy, co ułatwia komunikację i dyskusję na temat strategii wśród członków zespołu.
Jednakże ocena wymiarów analizy SPACE może być subiektywna i zależeć od interpretacji osób przeprowadzających analizę. Może to prowadzić do błędów lub przekłamań w ocenie pozycji strategicznej. Weź też pod uwagę, że skuteczne zastosowanie metody SPACE wymaga dostępu do szerokiej gamy danych zewnętrznych i wewnętrznych. Zbieranie i analizowanie tych danych może być czasochłonne i wymagać specjalistycznej wiedzy.
Analiza SPACE przedstawia obraz w danym momencie i może nie uwzględniać dynamiki zmian w otoczeniu biznesowym. Dlatego firmy muszą regularnie aktualizować swoją analizę, aby była ona nadal relewantna. Co więcej, niektóre aspekty analizy SPACE mogą być trudne do kwantyfikacji, co może utrudniać jednoznaczną interpretację wyników i podejmowanie na ich podstawie decyzji.
Metoda SPACE w strategii biznesowej
Analiza SPACE, jak każda analiza strategiczna działalności biznesowej, może pomóc Ci określić cele oraz sposób działania na rynku. Aby analiza była dokładna i realnie odzwierciedlała pozycje firmy, należy pracować na zbiorach danych. Dane z różnych obszarów działalności firmy pomoże Ci przetwarzać, opracowywać i gromadzić system ERP enova365. Sprawdź, jak moduł BI pomoże Ci szybko i dokładnie pracować na dedykowanych raportach.
Skorzystaj z 14-dniowego darmowego demo systemu. Dowiedz się, jak system ERP może wspomóc działanie Twojego biznesu i umów się na prezentację.
