Planowanie a harmonogramowanie produkcji to dwie odrębne czynności. Na czym polega główna różnica? Planowanie produkcji to etap poprzedzający bardziej szczegółowe harmonogramowanie. Zobacz, z czego składa się planowanie produkcji oraz jak powstaje harmonogram.
Spis treści:
- Czym są planowanie i harmonogramowanie produkcji?
- Z czego składa się planowanie produkcji?
- Sposoby harmonogramowania produkcji
- Planowanie a harmonogramowanie produkcji – najważniejsze różnice?
- Planowanie i harmonogramowanie produkcji z systemem ERP
Czym są planowanie i harmonogramowanie produkcji?
Choć językowo pojęcia „planowanie” i „harmonogramowanie” wydają się synonimiczne, w praktyce – szczególnie w zakresie produkcji – odnoszą się do innych czynności. Zacznijmy od rozłożenia tych pojęć na czynniki pierwsze.
Planowanie produkcji – co to jest?
Proces planowania produkcji to określenie wolumenu produkcji w danym przedziale czasowym, z uwzględnieniem zapotrzebowania. Plan zakłada więc ile produktów, półproduktów czy komponentów ma zostać wyprodukowanych w danym czasie. Co ważne, plany produkcyjne powstają zwykle w dłuższej perspektywie czasowej. Powinny powstawać przede wszystkim w oparciu o dane – w tym aktualne i historyczne (np. wykorzystywane do tworzenia prognoz). Na ich podstawie można przewidzieć trendy i sezonowość w zamówieniach czy sprzedaży, co bezpośrednio przekłada się na wolumen oraz typ produkcji.
Po zgromadzeniu danych na temat zapotrzebowania (aktualnego lub przewidywanego), wydajności produkcji oraz mocy przerobowych można zaplanować skalę produkcji, eliminując tym samym niepotrzebne przestoje, czy nadprodukcję, która następnie zalegać będzie w magazynie.
Jak widzisz, plan produkcyjny powinien być dostosowany do funkcjonowania całej firmy, w tym stanów magazynowych czy efektywności i trendów w sprzedaży. W synchronizowaniu tych wszystkich obszarów działalności pomoże Ci kompleksowy system ERP.
Planowanie produkcji to jednak dopiero początek. Kolejnym krokiem będzie utworzenie harmonogramu pracy.
Harmonogramowanie produkcji – co to jest?
Harmonogram produkcji to szczegółowe ustalenia produkcji w czasie. W procesie harmonogramowania produkcji najważniejsze jest przypisanie poszczególnych zasobów materiałowych – w tym m.in. parku maszynowego, materiałów, zasobów ludzkich – do wykonania zleceń produkcyjnych w konkretnym czasie. Harmonogram określa czas rozpoczęcia i zakończenia poszczególnych zadań. Dzięki temu można ustalić terminowość realizacji zleceń. Harmonogramy tworzy się, aby efektywnie wykorzystać zasoby przedsiębiorstwa w danym czasie.
Można więc powiedzieć, że harmonogram opiera się na planie i ma za zadanie wprowadzić go w życie.
Z czego składa się planowanie produkcji?
Planowanie produkcji powinno brać pod uwagę kwestie techniczne, organizacyjne, ekonomiczne oraz zarządzania. To wieloetapowy i szczegółowy proces, który przeprowadza się jeszcze przed rozpoczęciem produkcji.
W teorii zarządzania wyróżnia się różne metody planowania produkcji. Jedna z nich np. zakłada, że w planowaniu uwzględnić powinno się kolejne etapy produkcji, takie jak:
- Badania rynkowe dotyczące popytu na produkt
- Projektowanie produktu i wykonanie prototypu
- Przygotowanie technologiczne produkcji
- Organizacja produkcji, która uwzględnia stworzenie stanowisk produkcyjnych, harmonogramowanie produkcji, przeszkolenie pracowników i system sterowania produkcją
- Rozruch produkcji, czyli produkcja kolejnych partii produktów aż do osiągnięcia ustabilizowanej produkcji
- Eksploatacja wyrobu, czyli uzgodnienie dystrybucji i dostarczania do klienta, serwis, konserwacja
- Likwidacja produkcji – każdy dobry plan powinien uwzględniać również proces wycofania produktu z produkcji; na tym etapie ważne jest również uwzględnienie recyklingu oraz obostrzeń środowiskowych.
Według innej teorii, w planowaniu produkcji najważniejsze są:
- specyfika produktów planowanych w produkcji z podziałem na zespoły produkcyjne,
- terminy początku i zakończenia produkcji dla każdego produktu,
- chronologiczne ułożenie w czasie czynności, które składają się na proces produkcyjny.
Aby dopracować szczegółowy plan produkcji, potrzebna jest analiza i wnioskowanie na podstawie wielu rodzajów danych. Współczesne metody planowania produkcji opierają się przede wszystkim o systemy ERP, dzięki którym możesz najlepiej zoptymalizować pracę.
Jaki wybrać program do planowania produkcji? enova365 oferuje moduł Produkcja, który z łatwością dostosujesz do potrzeb swojego przedsiębiorstwa. Program do planowania produkcji enova365 umożliwia tworzenie planów w oparciu o dane pochodzące z różnych działów. Moduł Produkcja został stworzony tak, aby można było go elastycznie dopasować do potrzeb każdego przedsiębiorstwa, także tego, realizującego produkcję dedykowaną na zamówienie. Z łatwością też połączysz produkcję z pracą magazynu. Sprawdź także moduł Handel i Magazyn.
Czytaj także na naszym blogu: Planowanie produkcji w systemach ERP
Sposoby harmonogramowania produkcji
Przy tworzeniu harmonogramu produkcji najważniejsze jest uwzględnienie wszystkich czynników niezbędnych do powstania produktu. Chodzi tu przede wszystkim o dostępność surowców, maszyn produkcyjnych, pracowników, wielkość zamówienia, termin rozpoczęcia/zakończenia produkcji etc.
W przygotowaniu harmonogramu krytyczna jest tzw. marszruta produkcyjna, czyli określenie sekwencji czynności koniecznych do wyprodukowania gotowego elementu. Marszruta musi być szczegółowa, np. określa, na jakiej maszynie ma zostać wyprodukowany konkretny detal oraz jakie zasoby są do tego konieczne.
Na podstawie marszruty ustala się tzw. operacje wzorcowe, technologie wzorcowe czy zasoby wzorcowe, do których następnie w procesie harmonogramowania w ERP można dopisać zasoby rzeczywiste.
Aby harmonogram był kompletny, należy przygotować kalendarze pracy maszyn oraz pracowników. Ważne są także informacje dotyczące surowców oraz stanów magazynowych.
Harmonogramy produkcyjne można ustawiać w przód oraz wstecz. Pierwsza metoda polega na określeniu daty startu produkcji, druga – końca produkcji.
Tworzenie harmonogramu produkcji w enova365
W module Produkcja enova365 możesz stworzyć harmonogram produkcji. Przykład znajdziesz na zdjęciu poniżej. Jak widzisz harmonogram to wizualizacja operacji ze zleceń produkcyjnych – ma postać wykresu Gantta. W harmonogramie umieszczane są wyłącznie operacje z zatwierdzonych zleceń, a ich stan nie jest oznaczony jako „Zakończony”.
Powyższy harmonogram uwzględnia aktualny plan i operacje niezaplanowane. Stan operacji można rozczytać na podstawie legendy kolorystycznej:
- żółty – nowa operacja,
- biały/kremowy – stan operacji: planowana,
- zielony – stan operacji: rozpoczęta/wznowiona,
- pomarańczowy – stan operacji: wstrzymana,
- niebieski – stan operacji: zakończona,
- czerwony – gdy operacja się przeterminowała i jednocześnie ma status: planowana.
Harmonogram możesz przygotować z wykorzystaniem jednego z algorytmów systemu lub też manualnie zaplanować operacje. Bardzo pomocną opcją jest planowanie z uwzględnieniem osób.
Planowanie a harmonogramowanie produkcji – najważniejsze różnice?
Na zakończenie jeszcze raz podsumujmy różnicę pomiędzy planowanie a harmonogramowaniem produkcji. Plan ma ogólniejszy charakter i odpowiada głównie na pytania:
- co,
- w jakiej ilości,
- w jakim czasie,
- jak,
- przy użyciu jakich zasobów
ma być produkowane?
Z kolei harmonogram produkcji uszczegóławia plan i jest bezpośrednim narzędziem jego realizacji. Harmonogram będzie więc uwzględniał odpowiedzi m.in. na takie pytania jak:
- jaka maszyna,
- w jakim konkretnie terminie/na jakiej zmianie,
- pod nadzorem, którego pracownika,
- w jakiej ilości,
- z użyciem, której partii surowców
ma wyprodukować produkty x, y i z?
Planowanie i harmonogramowanie produkcji z systemem ERP
Planowanie i harmonogramowanie produkcji nigdy nie było tak proste, przejrzyste i efektywne. Nowoczesne systemy ERP mają na celu optymalizację wszystkich procesów produkcyjnych, co oznacza przede wszystkim oszczędność czasu i pieniędzy. Tworzenie harmonogramów pozwala także na ujawnienie punktów krytycznych i ewentualnych problemów na całej ścieżce produkcyjnej.
Podczas tworzenia harmonogramów i planów produkcyjnych w module Produkcja enova365, system zaciąga dane z innych modułów ERP, np. Handel i Magazyn (braki magazynowe uruchamiają produkcję) czy Kadry i Płace (urlop pracownika na danym stanowisku wymaga modyfikacji w harmonogramie). To usprawnia funkcjonowanie całego przedsiębiorstwa.
