Skuteczne działanie firmy produkcyjnej w dużej mierze zależy od sposobu zarządzania dostępnymi materiałami i półproduktami. Aby robić to w odpowiedni sposób, przedsiębiorstwa coraz częściej wykorzystują BOM materiałowy. Co kryje się pod tą nazwą?
Spis treści:
- Co to jest BOM produkcyjny?
- Co zawiera lista materiałów produkcyjnych (BOM)?
- BOM materiałowy – jakie daje korzyści?
- BOM materiałowy a system ERP
Co to jest BOM produkcyjny?
BOM produkcyjny, czyli inaczej zestawienie materiałowe (ang. Bill of materials), jest specjalnym dokumentem, w którym opisane zostały wszystkie elementy niezbędne do wykonania danego produktu. Obejmuje zazwyczaj wykaz materiałów i urządzeń potrzebnych zarówno na etapie projektowania, produkcji, jak i samego montażu. Dotyczy więc nie tylko surowców, ale również narzędzi potrzebnych do ich odpowiedniego ukształtowania.
Wpływ BOM na łańcuch produkcyjny jest bardzo duży i od odpowiedniego wykorzystania ww. dokumentu zależeć może m.in. koszt produkcji danej partii towaru. Co powinno wchodzić w skład bill of materials?
Czytaj także: System traceability – co to jest i jakie ma zastosowanie?
Co zawiera lista materiałów produkcyjnych (BOM)?
BOM jest spisem wszystkich materiałów, części oraz narzędzi niezbędnych do wytworzenia i montażu gotowego wyrobu. W razie potrzeby (ze względu np. na skomplikowanie produktu) może zawierać również wykaz komponentów i półproduktów wykorzystywanych w całym procesie produkcyjnym.
Drugim elementem tego dokumentu jest dokładny opis procesu produkcji, w którym uwzględniono nie tylko poszczególne fazy przygotowywania produktu, ale także przebieg jego dalszego montażu.
W zależności od sposobu opracowania zestawienie materiałowe możemy podzielić na 2 struktury:
- Single-level bill of materials, czyli ogólny wykaz materiałów stosowany zazwyczaj przy produkcji nieskomplikowanych wyrobów. Obejmuje zwykle listę niezbędnych materiałów oraz uproszczony proces ich obróbki i połączenia w gotowy produkt. Przykładem może być produkcja prostych mebli, gdzie w ramach BOM spisać należy takie elementy jak blat, nogi, drzwi, uchwyty, wkręty oraz zawiasy.
- Multi-level bill of materials, czyli bardziej skomplikowany dokument, w którym uwzględnia się również wzajemne zależności poszczególnych komponentów. Przygotowuje się go zazwyczaj do produkcji złożonych wyrobów, kiedy należy uwzględnić dodatkowe części tworzące większe komponenty. Dobrym przykładem jest budowa samochodu – na pierwszym poziomie dokumentu składa się on m.in. z silnika, karoserii, układu wydechowego, układu hamulcowego itp., a każdy z tych elementów można rozłożyć na mniejsze części składowe.
Każdy BOM produkcyjny, poza zestawieniem materiałów, musi zawierać również dane pozwalające łatwo zidentyfikować ilość i rodzaj materiałów użytych w produkcji. Każdy składnik wyrobu określa się za pomocą:
- poziomu, czyli numeru porządkowego odpowiadającego hierarchii w procesie produkcji (np. poziom 1 to komponenty, poziom 2 – podzespoły itd.),
- numeru identyfikacyjnego przypisanego do danej części,
- opisu pozwalającego odróżnić dany element od innych,
- ilości niezbędnej do wykonania danego wyrobu,
- uwag zawierających dodatkowe informacje, przydatne w procesie produkcyjnym.
Rodzaje BOM
W zależności pod potrzeb BOM może przybierać różne formy, dopasowane do sekcji, w której ma zostać wykorzystany. Przykładowo:
- MBOM (Manufacturing Bill of Materials) – zestawienie materiałów produkcyjnych, czyli najbardziej podstawowy rodzaj BOM, jaki wykorzystuje się w firmach, aby zwiększyć efektywność produkcji.
- EBOM (Engineering Bill of Materials) – dokument tworzony przez inżynierów w czasie projektowania produktu. Już na tym etapie pozwala sprawdzić, czy dany produkt będzie możliwy do realizacji, a także jaki będzie szacunkowy koszt jego wytworzenia.
- SBOM (Service Bill of Materials) – zestawienie materiałów i elementów niezbędnych do serwisowania i naprawy danych produktów, co jest przydatne np. w miejscu docelowym, gdzie trafia przygotowany przez Twoją firmę wyrób.
- Sales Bill of Materials – zestawienie komponentów, jakie mają pojawić się w dokumentach sprzedażowych.
Jak widać, w zależności od rodzaju gotowego wyrobu, może zachodzić konieczność przygotowania dodatkowych dokumentów, które mogą przydać się nie tylko na etapie produkcji, ale również jego użytkowania.
BOM materiałowy – jakie daje korzyści?
Po wdrożeniu i odpowiednim zastosowaniu dobrze opracowanego BOM, logistyka magazynowa Twojego przedsiębiorstwa stanie się dużo prostsza do zaplanowania. Szczegółowy BOM materiałowy zapewnia szereg zalet w każdej rozwijającej się firmie produkcyjnej, m.in.:
- dokładne planowanie zakupu surowców, dzięki któremu unikniesz gromadzenia nadmiernych zapasów i ograniczysz koszty ich dalszego magazynowania,
- określenie kosztów materiałów, co jest kluczowym czynnikiem przy wycenie zamówienia i daje obraz wydatków ponoszonych w czasie produkcji w zestawieniu z dodatkowymi kosztami zakupu i serwisu maszyn oraz narzędzi.
- niwelowanie ryzyka braków magazynowych dla niezbędnych w produkcji komponentów, co praktycznie do zera ogranicza przestoje spowodowane koniecznością oczekiwania na ich kolejną dostawę,
- identyfikację i usuwanie błędów w procesie produkcyjnym, które bardzo łatwo wychwycić w czasie analizy spisanej listy czynności.
Widać zatem jak na dłoni, że kluczowym dokumentem dla każdej firmy produkcyjnej powinien być właśnie BOM. Logistyka dzięki niemu stanie się efektywniejsza, a wszelkie procesy produkcyjne zostaną odpowiednio zoptymalizowane. Aby wykorzystanie wszystkich możliwości, zapewnianych przez każde drzewo produktu stworzone dzięki BOM, stało się łatwiejsze, należy oczywiście zastosować właściwe narzędzia.
BOM materiałowy a system ERP
Najlepszym rozwiązaniem jest wdrożenie systemu ERP, który sprawi, że będziesz w stanie skutecznie zarządzać firmą produkcyjną w każdym jej aspekcie z poziomu komputera, a nawet smartfona.
Taką możliwość daje m.in. system ERP enova365 wyposażony w szereg modułów niezbędnych do zarządzania przedsiębiorstwami każdego typu. W przypadku stosowania BOM ważne będą moduły Produkcja oraz Księgowość. Wymiana danych pomiędzy nimi – z zastosowaniem wewnętrznej firmowej bazy informacji – pozwala na bieżąco weryfikować potrzeby zakupowe, stany magazynowe oraz pełen proces produkcji. Oznacza to, że masz pod kontrolą wszystkie elementy składające się na drzewo produktu. System enova365 umożliwia przygotowanie dokumentu BOM, a następnie szeroko zakrojoną analizę jego efektywności na każdym etapie działania firmy: od procesu zamawiania, poprzez cały łańcuch produkcyjny, a skończywszy na zafakturowaniu gotowej partii do konkretnego klienta.
Warto wdrożyć ten system, aby wznieść swoją firmę na jeszcze wyższy poziom. Nie wiesz, jak to zrobić? Zapraszamy do kontaktu z naszymi specjalistami, którzy chętnie przeprowadzą prezentację demonstrującą możliwości enova365, a także odpowiedzą na wszystkie Twoje pytania.
