W dobie globalizacji transakcje transgraniczne to codzienność. Dowiedz się czym jest wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów i kiedy musisz zapłacić podatek VAT od WNT. Sprawdź kiedy powstaje obowiązek podatkowy i kto jest z niego zwolniony.
Spis treści
- Wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów (WNT) – co to jest?
- WNT a obowiązek podatkowy
- Jak rozliczać WNT?
- WNT a VAT – najważniejsze informacje do zapamiętania
Wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów (WNT) – co to jest?
Wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów występuje wtedy, gdy zakup towarów związany jest z ich transportem z innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej. Jest to najważniejszy, ale niejedyny warunek uznania takiego zakupu za nabycie wewnątrzwspólnotowe. Pozostałe warunki wymienione są w art. 9 ust. 2 ustawy o VAT.
Przepis ten wyraźnie wskazuje na ścisły związek pomiędzy WNT a VAT. Jest tak dlatego, że o nabyciu wewnątrzwspólnotowym można mówić jedynie wtedy, gdy zarówno nabywcą, jak i dokonującym dostawy są podmioty, które mają status podatnika VAT lub podatnika podatku od wartości dodanej.
Co ważne, dostawca nie musi być zarejestrowany jako podatnik unijny. Oznacza to brak konieczności weryfikacji w systemie VIES. Może to wynikać na przykład z tego, że dany podmiot jest dopiero w trakcie procedury rejestracyjnej, wobec czego nie posiada jeszcze numeru VAT-UE. Polskie przepisy podatkowe nie uzależniają konieczności rozpoznania WNT od zidentyfikowania dostawcy na potrzeby transakcji wewnątrzwspólnotowych.
Kolejnym warunkiem uznania zakupu za nabycie wewnątrzwspólnotowe jest to, że nabywane towary muszą służyć do działalności gospodarczej podmiotu, który dokonał zakupu. Od tej zasady istnieje wyjątek w postaci nabycia nowych środków transportu. W tym wypadku nabycie wewnątrzwspólnotowe będzie wchodzić w grę również wtedy, gdy nabywcą lub sprzedawcą będzie podmiot, który nie jest podatnikiem VAT.
Co ciekawe, nabycie wewnątrzwspólnotowe może mieć miejsce również wtedy, gdy jedna polska firma kupuje od drugiej polskiej firmy towary, które będą transportowane z innego państwa Unii Europejskiej. Jest tak dlatego, że w ustawie o VAT nie ma przepisu, który wyłączałby możliwość rozpoznania wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów w przypadku, gdy dostawca jest polskim podatnikiem.
Z drugiej strony, jeśli dostawcą jest firma zagraniczna, ale towar znajduje się w magazynie na terenie Polski, to nie można mówić o nabyciu wewnątrzwspólnotowym. Do rozpoznania WNT niezbędny jest faktyczny transport z terenu innego kraju członkowskiego.
Kwestia miejsca, z którego będzie transportowany towar jest na tyle istotna, że o WNT można mówić nawet wtedy, gdy dostawcą jest firma spoza UE. Warunkiem koniecznym jest to, żeby transport odbywał się z kraju UE innego niż Polska, gdzie podmiot będący dostawcą jest zidentyfikowany dla potrzeb wewnątrzwspólnotowych.
Z tego względu jako WNT możliwe są też zakupy od firm, które nie posiadają swoich siedzib na terenie Unii Europejskiej, ale prowadzą tam swoją działalność będąc podatnikami unijnymi. Zupełnie inną sprawą jest natomiast obowiązek podatkowy.
WNT a obowiązek podatkowy
W przypadku WNT obowiązek podatkowy powstanie w tym momencie, w którym dostawca wystawi fakturę. Jednak jeśli nie zrobi tego do 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy w ramach WNT, to nabywca musi wykazać VAT należny. Przy spełnieniu warunków zapisanych w ustawie o VAT uprawniających do odliczenia VAT, będzie mógł jednocześnie dokonać jego odliczenia. To sprawia, że cała transakcja może być neutralna pod kątem podatku VAT.
Jednak nie każdy polski podatnik jest zobowiązany do zapłaty podatku VAT od transakcji WNT. Wyjątkiem są:
- rolnicy ryczałtowi,
- podatnicy wykonujący wyłącznie czynności zwolnione z VAT,
- podatnicy zwolnieni z VAT podmiotowo.
Przeczytaj także: Kod GTU – co to jest i kogo dotyczy?
Warunkiem skorzystania ze zwolnienia od zapłaty podatku VAT przy nabyciach wewnątrzwspólnotowych jest ich wartość. Wartością graniczną przy WNT jest 50 000 złotych w danym roku podatkowym. Jest to kwota netto, czyli pomniejszona o wartość ewentualnego podatku VAT naliczonego w innym państwie członkowskim. Do tej kwoty nie wlicza się też wydatków poniesionych na nabycie nowych środków transportu oraz wyrobów akcyzowych.
Nie oznacza to jednak, że takie podmioty przy zakupie towarów z innych krajów członkowskich nie zapłacą żadnego podatku VAT. Jeśli nabywca nie rozpoznaje WNT, to sprzedawca będzie musiał rozliczyć podatek VAT z tytułu takiej dostawy w swoim kraju. Co za tym idzie, o ile jest czynnym podatnikiem VAT w danym państwie członkowskim, doliczy taki podatek do faktury.
W przypadku podmiotów, które nie muszą rozliczać WNT, mogą one skorzystać z procedury umożliwiającej dobrowolne opodatkowanie transakcji WNT. Trzeba przy tym pamiętać, że jako podmioty niebędące czynnymi podatnikami VAT nie mają prawa do odliczenia tego podatku od WNT.
Obowiązek podatkowy nałożony na takie podmioty sprawi, że dostawca sprzeda im swoje towary z zerową stawką VAT, ale ten podatek będą musiały zapłacić w Polsce. Może to być korzystne pod względem podatkowym przy zakupie towarów z krajów, w których podatek VAT jest wyższy niż w Polsce. Przykładem takich krajów są Węgry, gdzie podstawowa stawka VAT jest najwyższa w całej Unii Europejskiej i wynosi 27% oraz Chorwacja, Dania i Szwecja z 25% stawką podatku VAT.
Należy mieć jednak na uwadze, że wybór takiego sposobu opodatkowania jest wiążący przez kolejne 2 lata od dnia dokonania transakcji. Stanowi o tym art. 10 ust. 7 ustawy o VAT. W związku z tym lepiej dobrze policzyć, czy warto wybrać dobrowolne opodatkowanie WNT, zwłaszcza jeśli w kolejnych latach zagraniczne zakupy będą dokonywane w krajach członkowskich, które mają niższe stawki VAT niż w Polsce.
Zgodnie z przepisami, o wybraniu takiego sposobu opodatkowania należy poinformować naczelnika właściwego urzędu skarbowego. Można to zrobić poprzez złożenie formularza VAT-R i w części C.3. zaznaczyć pozycję 59 „podatnik niepodlegający obowiązkowi rejestracji jako podatnik VAT czynny lub osoba prawna niebędąca podatnikiem w rozumieniu art. 15 ustawy będzie dokonywał lub dokonuje wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów.”
Czytaj też: Model Du Ponta – co to jest i jak go obliczyć?
Jak rozliczać WNT?
Jeszcze do września 2021 r. do rozliczenia WNT konieczne było posiadanie faktury od dostawcy. Musiała ona wpłynąć w trzymiesięcznym okresie od daty nabycia. W przeciwnym razie konieczne było dokonanie korekty JPK_V7, zapłacenie ewentualnych odsetek od niedopłaty VAT oraz wykazanie VAT należnego wyłącznie w bieżącym okresie.
Zmiana przepisów wymuszona została przez wyrok TSUE z dnia 18 marca 2021 r. (sprawa C-895/15). Nowe przepisy zostały wprowadzone przez pakiet SLIM VAT 2. Jednak nie usunięto całkowicie obowiązku posiadania faktury od dostawcy WNT.
W wspomnianym wyżej wyroku TSUE podzielił zdanie podatnika, że dotrzymanie trzymiesięcznego terminu na otrzymanie faktury jest często bardzo trudne ze względu na to, że kupujący nie zawsze ma wpływ na to, kiedy otrzyma od zagranicznego kontrahenta fakturę za transakcje WNT. Dopiero pakiet SLIM VAT 3 uchylił art. 86 ust. 10g i 10h ustawy o VAT dotyczące WNT.
Obowiązek podatkowy 2023 wygląda inaczej niż w latach poprzednich. Od 1 lipca 2023 roku do odliczenia podatku należnego nie jest już potrzebna faktura VAT. Jedynym warunkiem jest wykazanie podatku należnego w okresie, w którym powstał obowiązek podatkowy WNT.
Księgowanie takich transakcji znacząco ułatwia moduł Księgowość w systemie enova365. System ten jest zawsze zgodny z aktualnymi przepisami, co przy zawirowaniach związanych ze zmianami prawa o transakcjach wewnątrzwspólnotowych z pewnością ma duże znaczenie.
WNT a VAT – najważniejsze informacje do zapamiętania
- WNT występuje jedynie przy dostawie, w wyniku której towary transportowane są z terytorium innego państwa członkowskiego UE.
- Dostawca musi być podatnikiem prowadzącym działalność gospodarczą w UE, ale nie musi mieć tam siedziby.
- W przypadku zakupu nowych środków transportu zawsze występuje WNT.
- Obowiązek podatkowy co do zasady powstaje z chwilą wystawienia faktury przez dostawcę.
- Dobrowolne opodatkowanie WNT jest wiążące przez 2 lata od daty transakcji.
- Po zmianach wprowadzonych przez SLIM VAT 3 faktura VAT nie jest wymagana do odliczenia podatku naliczonego.
Czy w Twojej firmie występuje WNT? Księgowanie takich zdarzeń gospodarczych nie musi być skomplikowane. Sprawdź jak może Ci w tym pomóc system enova365. Już dziś umów się na bezpłatną prezentację i zobacz, jakie korzyści osiągnie Twoja firma dzięki zastosowaniu systemu enova365.
