Szykują się spore zmiany w kwestii regulacji prawnej zatrudniania cudzoziemców na polskim rynku pracy. Jeżeli projekt nowej ustawy zostanie przeprocesowany w Sejmie, przewiduje się, że od 2025 r. cudzoziemcy w Polsce będą mogli być zatrudnieni wyłącznie na umowę o pracę. Co więcej, projekt ustawy zakłada nakładanie surowych kar na osoby niestosujące się do procedur. Zobacz, jakie zmiany planowane są w projekcie ustawy o dostępie cudzoziemców do rynku pracy w Polsce.
Spis treści:
- Zmiany w przepisach dotyczących zatrudniania cudzoziemców od 2025 roku
- Zmiany w prawie dotyczące dostępu do rynku pracy dla cudzoziemców – od kiedy?
- Rola Publicznych Służb Zatrudnienia w procesie legalizacji pracy
- Sankcje i kary za nielegalne zatrudnianie cudzoziemców
- Elektronizacja procedur i korzystanie z e-systemów w zatrudnianiu cudzoziemców
- Zatrudnianie cudzoziemców a nowe obowiązki w zakresie wynagrodzeń
- Programy integracyjne dla cudzoziemców
- Przygotowanie firm do nowych regulacji w związku z zatrudnianiem cudzoziemców od 2025 roku
Najważniejsze informacje:
- Nowe przepisy o zatrudnianiu cudzoziemców od 2025 roku mają uprościć procesy legalizacyjne i zwiększyć ochronę pracowników, wprowadzając obowiązek zawierania umów o pracę oraz ograniczając stosowanie umów cywilnoprawnych, z wyjątkiem pracy sezonowej.
- W ramach nowych regulacji Publiczne Służby Zatrudnienia będą odpowiedzialne za monitorowanie wynagrodzeń cudzoziemców, aby były one zgodne z rynkowymi standardami, a także będą decydować o zawodach, w których zatrudnianie obcokrajowców może być ograniczone.
- W pełni zintegrowany system praca.gov.pl ma usprawnić składanie i monitorowanie wniosków o zatrudnienie cudzoziemców oraz umożliwić urzędom szybszą kontrolę zgodności oferowanych wynagrodzeń i legalności pracy.
- Nowa ustawa przewiduje surowsze kary finansowe i dodatkowe sankcje za nielegalne zatrudnianie cudzoziemców, aby ograniczyć nadużycia i wspierać równą konkurencję na rynku pracy.
Zmiany w przepisach dotyczących zatrudniania cudzoziemców od 2025 roku
Trwają prace nad projektem ustawy o dostępie cudzoziemców do rynku pracy. Proponowane regulacje mają na celu kompleksowe uporządkowanie zasad legalizacji zatrudnienia cudzoziemców w Polsce oraz zwiększenie ochrony pracowników z zagranicy poprzez obowiązkowe umowy o pracę, które zastąpią w wielu przypadkach dotychczas stosowane umowy cywilnoprawne.
Główne zmiany w projekcie dotyczą m.in. ograniczenia możliwości zatrudniania cudzoziemców na umowach cywilnoprawnych. Zgodnie z planowanymi przepisami, zatrudnienie cudzoziemca na podstawie umowy o pracę stanie się podstawowym warunkiem uzyskania zezwoleń na pracę, co – według projektodawców – zapewni większe bezpieczeństwo socjalne pracownikom z zagranicy.
Wyjątek stanowić będzie praca sezonowa, gdzie możliwe będzie stosowanie umów cywilnoprawnych. Wprowadzone regulacje mają na celu także walkę z nadużyciami w zakresie pozornego zatrudnienia cudzoziemców, ograniczenie rozwoju szarej strefy, a także przeciwdziałanie zjawisku outsourcingu pracowniczego, które często prowadzi do naruszania praw pracowniczych.
Dodatkowo jednym z ważnych elementów projektu jest również pełna elektronizacja postępowań legalizacyjnych. Ma to na celu uproszczenie formalności oraz skrócenie czasu wydawania zezwoleń na pracę. Przewiduje się, że dzięki nowoczesnemu systemowi teleinformatycznemu przedsiębiorcy będą mogli łatwiej monitorować status procedur oraz w pełni zdalnie zarządzać formalnościami związanymi z zatrudnianiem cudzoziemców.
Dodatkowo ustawa wprowadzać ma także surowsze kary za nielegalne zatrudnienie. Ma to przeciwdziałać nadużyciom oraz zapewnić równą konkurencję na rynku pracy.
Ministerstwo podkreśla, że celem wprowadzenia obowiązku umów o pracę jest nie tylko poprawa warunków zatrudnienia cudzoziemców, ale także większa przejrzystość rynku pracy oraz zmniejszenie zjawiska pracy na czarno.
Zmiany w prawie dotyczące dostępu do rynku pracy dla cudzoziemców – od kiedy?
Rząd zapowiada zmiany w prawodawstwie dotyczące zatrudniania cudzoziemców. Zmiany miałyby wejść w życie 1 stycznia 2025 r. Czy ustawa o dostępie cudzoziemców do rynku pracy zdąży jednak przejść przez cały proces legislacyjny?
Projekt ustawy o dostępie cudzoziemców do rynku pracy, opracowany przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, jest obecnie na etapie konsultacji społecznych. Na tym etapie jest on dyskutowany m.in. z komitetami gospodarczymi, związkami pracodawców, a także przedstawicielami instytucji rynku pracy.
Rola Publicznych Służb Zatrudnienia w procesie legalizacji pracy
Zgodnie z projektem nowej ustawy znacząco ma wzrosnąć rola Publicznych Służb Zatrudnienia (PSZ) w całym procesie legalizacji pracy obcokrajowców. Zgodnie z nowymi przepisami, powiatowe i wojewódzkie urzędy pracy przejmą część zadań dotychczas wykonywanych przez wojewodów. Ma to usprawnić i przyspieszyć procedury związane z uzyskiwaniem zezwoleń na pracę.
Urzędy te będą odpowiedzialne za weryfikację wynagrodzeń oferowanych cudzoziemcom, które muszą być zgodne z rynkowymi standardami, oraz za ocenę dostępności lokalnych zasobów kadrowych w wybranych zawodach i branżach.
Pracodawcy, którzy będą chcieli zatrudnić cudzoziemca, będą musieli założyć konto na portalu praca.gov.pl. Tam będą mogli złożyć wniosek oraz prowadzić komunikację z legalizującym pobyt urzędem. Portal ten stanie się centralnym narzędziem dla firm do prowadzenia wszystkich formalności związanych z procesem legalizacji pracy cudzoziemców w Polsce.
Powiatowe urzędy pracy zyskają prawo do tworzenia list zawodów, w których nie będą wydawane zezwolenia na pracę w przypadku nadmiaru dostępnych na rynku pracy kandydatów z Polski. To rozwiązanie ma na celu ochronę krajowego rynku pracy i ograniczenie zjawiska wypierania lokalnych pracowników przez obcokrajowców w określonych branżach.
Sankcje i kary za nielegalne zatrudnienie cudzoziemców
Projekt nowego prawa regulującego kwestię dostępu do polskiego rynku pracy dla cudzoziemców wprowadzi zaostrzone sankcje za nielegalne zatrudnienie obcokrajowców. W projekcie przewidziano znaczące podwyższenie grzywien, które będą proporcjonalne do liczby cudzoziemców zatrudnionych bez wymaganych zezwoleń lub niezgodnie z przepisami. Minimalna wysokość kary to 500 zł za każdego nielegalnie zatrudnionego pracownika, a przy większych naruszeniach kwota ta może być wielokrotnie wyższa. Oznacza to, że pracodawcy łamiący przepisy na dużą skalę, będą proporcjonalnie bardziej obciążani finansowo sankcjami finansowymi.
Nowe przepisy przewidują również możliwość nałożenia dodatkowych sankcji na pracodawców, którzy uporczywie naruszają prawo, w tym zakaz korzystania z usług zatrudnienia cudzoziemców na określony czas lub całkowity zakaz ich zatrudniania w przyszłości. Kary obejmują także możliwość prowadzenia tzw. kontroli krzyżowych przez Państwową Inspekcję Pracy i Straż Graniczną, które zyskają prawo do niezapowiedzianych kontroli legalności zatrudnienia w przedsiębiorstwach.
Elektronizacja procedur i korzystanie z e-systemów w zatrudnianiu cudzoziemców
Jak wspomnieliśmy, projekt ustawy wprowadza pełną cyfryzację procesów legalizacyjnych pracę cudzoziemców w Polsce. Pracodawca będzie wysyłał wniosek o legalizację za pomocą portalu praca.gov.pl.
System będzie zintegrowany z bazami wynagrodzeń i danymi z innych instytucji, takich jak ZUS, Straż Graniczna oraz Państwowa Inspekcja Pracy. Dzięki temu urzędnicy będą mogli szybciej weryfikować, czy cudzoziemiec pracuje zgodnie z wydanym zezwoleniem oraz czy oferowane mu wynagrodzenie odpowiada rynkowym standardom. System umożliwi również bieżące monitorowanie statusu zatrudnienia cudzoziemca.
Nowy e-system uprości formalności i zmniejszy biurokrację, co ma ułatwić zatrudnianie cudzoziemców w zgodzie z przepisami, a także zwiększyć nadzór nad legalnością ich pracy.
Zatrudnianie cudzoziemców a nowe obowiązki w zakresie wynagrodzeń
Nowe przepisy wprowadzą dla pracodawców obowiązek szczególnej dbałości o zgodność wynagrodzeń oferowanych cudzoziemcom z rynkowymi standardami płac dla polskich pracowników na podobnych stanowiskach. Zgodnie z ustawą, wojewódzkie urzędy pracy będą przeprowadzały regularne, półroczne analizy wynagrodzeń, które pozwolą na bieżącą ocenę, czy obcokrajowcom oferowane są wynagrodzenia porównywalne do tych wypłacanych lokalnym pracownikom.
W praktyce oznacza to, że pracodawcy zatrudniający cudzoziemców będą musieli wykazać, iż wynagrodzenia, które im proponują, są zgodne z regionalnymi standardami. Wyniki analiz przygotowywane przez urzędy pracy będą udostępniane ministerstwu oraz stanowić punkt odniesienia dla rozpatrywania wniosków o wydanie zezwoleń na pracę. Jeśli proponowane wynagrodzenie odbiega od rynkowego, może to być podstawą do odmowy udzielenia zezwolenia na pracę.
Programy integracyjne dla cudzoziemców
Projekt nowej ustawy zakłada rozwój programów integracyjnych, które mają na celu ułatwienie adaptacji pracowników z zagranicy w polskich firmach oraz na rynku pracy. Programy te mogą obejmować np. pomoc w nauce języka polskiego.
Przygotowanie firm do nowych regulacji w związku z zatrudnianiem cudzoziemców od 2025 roku
W związku z wejściem w życie nowych przepisów o zatrudnianiu cudzoziemców od 2025 roku, pracodawcy już teraz powinni podjąć kroki, które pomogą dostosować się do nadchodzących zmian. Nowe regulacje będą wymagały szczególnej uwagi w zakresie weryfikacji procesów rekrutacyjnych, współpracy z urzędami pracy oraz dostosowania polityki płacowej do nowych wytycznych.
Oto najważniejsze kroki, które mogą wesprzeć przedsiębiorców w przygotowaniu się do nadchodzących zmian.
1. Weryfikacja procesów rekrutacyjnych
Pierwszym krokiem, który właściciele firm powinni podjąć, jest przegląd istniejących procedur rekrutacyjnych pod kątem zgodności z nowymi przepisami. Należy upewnić się, że każdy etap procesu – od selekcji kandydatów po składanie wniosków o pozwolenia na pracę – przebiega w zgodzie z regulacjami dotyczącymi obowiązkowych umów o pracę i wymagań w zakresie wynagrodzeń. Firmy będą musiały wykazać, że proponowane warunki pracy są zgodne ze średnimi rynkowymi standardami wynagrodzeń, dlatego szczegółowa dokumentacja jest kluczowa, by uniknąć odrzuconych wniosków i kar.
Czytaj także: Planowanie zatrudnienia – etapy, metody i dobre praktyki 2024
2. Monitorowanie wynagrodzeń i dostosowanie polityki płacowej
Ze względu na obowiązek zrównania wynagrodzeń oferowanych cudzoziemcom z lokalnymi standardami, pracodawcy powinni przeanalizować aktualne stawki płac w firmie i porównać je z danymi regionalnymi publikowanymi przez urzędy pracy.
3. Szkolenia kadry HR i księgowej
Nowe przepisy wymagają od personelu odpowiedzialnego za rekrutację i obsługę kadrową wiedzy na temat przepisów oraz wymogów, jakie dotyczą zatrudniania cudzoziemców. Warto zainwestować w szkolenia dla działów HR i księgowości, aby byli oni przygotowani na nowe obowiązki, znali procedury składania dokumentów oraz mieli świadomość sankcji za nieprzestrzeganie przepisów.
Jeżeli posiadasz oprogramowanie enova365, z pewnością moduł Kadry, Płace i HR będzie na bieżąco aktualizowany w związku ze zmianami w prawie.
4. Dostosowanie do pełnej elektronizacji procedur
W związku z pełną elektronizacją procesu legalizacji pracy cudzoziemców, pracodawcy, którzy będą chcieli zatrudniać pracowników z zagranicy, będą musieli założyć konto w systemie praca.gov.pl.
Podsumowanie
Nowe przepisy dotyczące zatrudniania cudzoziemców w Polsce mają zwiększyć ochronę pracowników zagranicznych, z drugiej strony, chronić rynek pracy w Polsce przed rozwojem szarej strefy. Projekt nowej ustawy zakłada przede wszystkim ukrócenie praktyki nabywania taniej siły roboczej z zagranicy. Pracodawcy będą bowiem musieli wykazać, że pracownikom zagranicznym oferowane są pensje na tym samym poziomie, co Polakom.
Chcesz usprawnić zarządzanie działem Kadr? Przetestuj enova365. Wypróbuj 14-dniowe, bezpłatne demo i zobacz, jak system ERP może pomóc Ci w zarządzaniu Twoją firmą na wielu płaszczyznach. Umów się na prezentację z naszym doradcą i przekonaj się, jak dobrze dobrane oprogramowanie do zarządzania firmą, może wynieść Twój biznes na wyższy poziom.
Bibliografia:
- legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12385455/katalog/13060155#13060155
